Tyroksyna (T4) - co to, podwyższony i niski poziom, lek - HelloZdrowie (2024)

1. Co to jest tyroksyna (T4)?
2. Co to jest hormon tyreotropowy (TSH)?
3. Trójjodyturonina (T3) – czym jest?
4. Tyroksyna – działanie
5. Czym jest wolna tyroksyna? Test FT4
6. Wysoki wynik T4 – przyczyny i objawy
7. Niski poziom T4 – przyczyny i objawy
8. Czym jest lewotyroksyna (tyroksyna w tabletkach)

Co to jest tyroksyna (T4)?

Tyroksyna (T4) jest głównym hormonem wydzielanym do krwiobiegu przez tarczycę. Przez gruczoł wydzielana jest jedynie forma nieaktywna i większość jej jest przekształcana do formy aktywnej zwanej trójjodotyroniną przez narządy, takie jak wątroba i nerki. Hormony tarczycy odgrywają istotną rolę w regulacji tempa metabolizmu organizmu, funkcji serca i układu pokarmowego, kontroli mięśni, rozwoju mózgu i kości.

Co to jest hormon tyreotropowy (TSH)?

TSH jest wytwarzane i uwalniane do krwiobiegu przez przysadkę mózgową. Kontroluje produkcję hormonów tarczycy, tyroksyny i trójjodotyroniny, wiążąc się z receptorami zlokalizowanymi na komórkach tarczycy.

Trójjodyturonina (T3) – czym jest?

Trójjodotyronina jest aktywną postacią hormonu tarczycy, tyroksyny. Około 20 proc. trójjodotyroniny jest wydzielane do krwiobiegu bezpośrednio przez tarczycę. Pozostałe 80 proc. powstaje w wyniku konwersji tyroksyny przez narządy takie jak wątroba i nerki.

Tyroksyna – działanie

Produkcja i uwalnianie hormonów tarczycy, tyroksyny i trójjodotyroniny, jest kontrolowane przez system pętli sprzężenia zwrotnego, który obejmuje podwzgórze w mózgu oraz przysadkę mózgową i tarczycę. Podwzgórze wydziela hormon uwalniający tyreotropinę, który z kolei pobudza przysadkę mózgową do produkcji hormonu stymulującego tarczycę. Hormon ten pobudza tarczycę do produkcji hormonów tarczycy, tyroksyny i trójjodotyroniny.

Wraz ze wzrostem poziomu hormonów tarczycy (tyroksyny i trójjodotyroniny) zapobiegają one uwalnianiu zarówno hormonu kontrolującego tyreotropinę, jak i hormonu tyreotropowego. System ten pozwala organizmowi na utrzymanie stałego poziomu hormonów tarczycy w organizmie.

Czym jest wolna tyroksyna? Test FT4

Test TF4, sprawdzający obecność wolnej tyroksyny, służy do oceny czynności tarczycy i diagnozowania chorób, w tym nadczynności i niedoczynności tarczycy.

Wysoki wynik T4 – przyczyny i objawy

Uwalnianie zbyt dużej ilości tyroksyny we krwi nazywane jest tyreotoksykozą. Może to być spowodowane nadczynnością tarczycy, jak w chorobie Gravesa-Basedowa czy zapaleniu tarczycy. Duże ilości T4, T3 lub obu mogą powodować nadmiernie wysokie tempo metabolizmu. Nazywa się to stanem hipermetabolicznym. Niektóre z objawów nadczynności tarczycy to:

• nerwowość,
• drażliwość,
• zwiększone pocenie się,
• bicie serca,
• drżenie rąk,
• niepokój,
• trudności w zasypianiu,
• przerzedzenie skóry,
• cienkie, kruche włosy
• osłabienie mięśni.

Chory schudnie pomimo dobrego apetytu, a u kobiet krwawienie miesiączkowe może być skąpe, a miesiączki zaczynają występować rzadziej. Ponieważ nadczynność tarczycy zwiększa metabolizm, wiele osób chorych ma początkowo dużo energii.

W chorobie Gravesa-Basedowa, która jest najczęstszą postacią nadczynności tarczycy, oczy mogą wyglądać na powiększone i wytrzeszczone, ponieważ górne powieki są nienaturalnie uniesione. Niektórzy chorzy mają obrzęk przedniej części szyi spowodowany powiększeniem tarczycy (wole).

Niski poziom T4 – przyczyny i objawy

U osoby z niedoczynnością tarczycy poziom T4 we krwi będzie niski, a TSH wysoki. Oznacza to, że tarczyca nie wytwarza wystarczającej ilości hormonów, a przysadka rozpoznaje to i odpowiednio reaguje, wytwarzając więcej TSH, próbując wymusić produkcję hormonów z tarczycy.

W rzadszym przypadku niedoczynności tarczycy z powodu niewydolności przysadki hormon tarczycy T4 będzie niski, ale poziom TSH również będzie niski. W tych warunkach tarczyca zachowuje się „odpowiednio”, ponieważ może wytwarzać hormony jedynie w odpowiedzi na sygnały TSH z przysadki mózgowej. Ponieważ przysadka nie wytwarza wystarczającej ilości TSH, tarczyca nie będzie w stanie wytworzyć wystarczającej ilości T4.

Hormony tarczycy są niezbędne dla rozwoju fizycznego i umysłowego, dlatego nieleczona niedoczynność tarczycy przed urodzeniem lub w dzieciństwie może powodować upośledzenie umysłowe i spowolnienie wzrostu. Niedoczynność tarczycy u dorosłych powoduje spowolniony metabolizm. Może powodować takie objawy, jak:

• zmęczenie,
• nietolerancja niskich temperatur,
• niskie tętno,
• przyrost masy ciała,
• zmniejszony apetyt,
• słaba pamięć,
• depresja,
• sztywność mięśni
• zmniejszona płodność.

Czym jest lewotyroksyna (tyroksyna w tabletkach)

Lewotyroksyna jest lekiem na receptę. Występuje w postaci tabletki lub kapsułki przyjmowanej doustnie i należy do klasy leków hormonalnych. Działa, dostarczając organizmowi hormon, który tarczyca wytwarzałaby, gdyby funkcjonowała normalnie. Jest stosowana w głównie leczeniu niedoczynności tarczycy, ale może być różnie używana w leczeniu wola, czyli powiększenia tarczycy.

Bibliografia:

1. Helfand M.Screening for Thyroid Disease.Rockville, MD: Agency for Healthcare Research and Quality; 2004. [1 October 2014]. Systematic Evidence Review No. 23;
2. M. Connors, et al. Feedback regulation of thyrotropin by thyroxine under physiological conditions. Am. J. Physiol 1981.

Powiązane tematy: